Czy ranking oparty na statystyce zdawalności, jest odzwierciedleniem jakości szkolenia poszczególnych OSK?
Wieloletnie doświadczenie oceniania szkół poprzez ranking na podstawie wyników egzaminu jest zagadnieniem budzącym kontrowersje i różne opinie. Z jednej strony, wyniki egzaminów mogą stanowić miarodajny punkt odniesienia, pozwalający na porównanie efektywności różnych placówek edukacyjnych, z drugiej jednak strony, takie porównanie nie zawsze oddaje pełen obraz jakości edukacji i może prowadzić do uproszczeń. Dzieje się tak – ponieważ każdy z rankingów obarczony jest błędem braku obiektywności – związany jest bowiem ze ściśle określonymi kryteriami. Jest to jeszcze bardziej kontrowersyjne w przypadku ośrodków szkolenia kierowców
Pierwszym kontrargumentem dla oceniania ośrodków szkolenia, podobnie jak szkół, które oceniane są na podstawie wyników egzaminu gdzie egzaminy są standaryzowane co sprawia, że wyniki mogą być porównywane w sposób jednolity, jest fakt, iż w przypadku szkół są to jedynie egzaminy pisemne w formie testu opracowanego przez Centralną Komisję Egzaminacyjną.
W przypadku egzaminów na prawo jazdy składających się z egzaminu teoretycznego
i praktycznego, szczególnie w części praktycznej, pomimo ściśle określonych zasad oceniania, trudno jest o standaryzację sytuacji drogowych wobec których staje egzaminowany. Z tego powodu trudno o stwierdzenie, iż w czasie tej części egzaminu warunki dla wszystkich egzaminowanych były jednolite, Tymczasem ośrodki, których kursanci uzyskują wysokie wyniki, mogą być postrzegane jako bardziej efektywne w nauczaniu, a same ośrodki jako bardziej prestiżowe. Jest to szczególnie ważne dla kandydatów na kierowców, a również rodziców młodych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania, którzy szukają najlepszych placówek liczących na lepsze przygotowanie do egzaminu państwowego.
Jednakże, ocena ośrodków szkolenia wyłącznie na podstawie wyników egzaminów państwowych ma swoje ograniczenia. Jakość szkolenia na kursie prawa jazdy i zaangażowanie OSK jest ważnym, ale nie jedynym przyczynkiem do sukcesu na egzaminie państwowym.
Jakie inne czynniki mają wpływ na pozytywny wynik egzaminu państwowego?
Są nimi:
– odporność na stres i umiejętność radzenia sobie z nim kursantów
– zwiększająca się liczba kursantów w spektrum autyzmu oraz nieneurotypowych
– czynnik przypadku, szczęścia
– wiek osób szkolonych
– czy kursant miał już wcześniej styczność z pojazdami mechanicznymi
– kursanci szkolący się ośrodkach oddalonych od WORD-ów w znacznych odległościach mają mniejsze możliwości częstego odbywania szkolenia w okolicach punktów egzaminowania niż skupione wokół nich przez co nie zapoznają się zbyt dokładnie z topografią terenu na którym odbywają się jazdy egzaminacyjne co ma często wpływ na stres i wynik egzaminu
– wyniki egzaminów mogą być wynikiem wielu czynników zewnętrznych, również takich jak status społeczno-ekonomiczny kursantów a przez to możliwość skorzystania z dodatkowych godzin jazdy.
Ośrodki Szkolenia Kierowców, które przykładają dużą wagę do wszechstronnego rozwoju przyszłych kierowców, z powodów przedstawionych powyżej, mogą nie osiągać najwyższych wyników w egzaminach państwowych, głównie części praktycznej, mimo że zapewniają doskonałe warunki do szkolenia i wychowania świadomego zagrożeń uczestnika ruchu drogowego
Statystyki nie odzwierciedlają stanu faktycznego jakości szkolenia. Nie współmierne jest porównanie zdawalności ośrodka, z którego rocznie przystąpiło do egzaminu 10 osób, z takim,
z którego przystąpiło 210 osób, na pewno procentowo będzie różnić się znacznie na niekorzyść mniejszego. Zbyt duże ryzyko przypadku. Dlatego ośrodki szkolenia kierowców funkcjonujące
w regionach i w znacznym oddaleniu od WORD-ów mogą mieć gorsze wyniki, mimo że instruktorzy nauki jazdy pracują tam równie ciężko, jak w bardziej uprzywilejowanych placówkach. Ponadto,
w niektórych przypadkach, presja na wyniki egzaminów może prowadzić do zjawiska „uczenia pod egzamin”, które ogranicza rozwój rzeczywistych umiejętności kursantów
Podsumowując, choć rankingi ośrodków szkolenia kierowców oparte na wynikach egzaminów państwowych mogą stanowić przydatne narzędzie do ogólnej oceny efektywności jednostek szkolących warto traktować je z pewną rezerwą. Wybór OSK to kwestia znacznie bardziej złożona, która nie powinna opierać się wyłącznie na wynikach egzaminów, ale również na podejściu do edukacji, na przykład kursantów nieneurotypowych, zaangażowania instruktorów w proces szkolenia, atmosferze w ośrodku oraz wsparciu dla wymagających go kursantów.
Wobec powyższych argumentów, upublicznianie statystyk, jako wyznacznika czy dane OSK jest dobre czy złe, uważamy za skrajnie niesprawiedliwe, szczególnie dla tych Ośrodków, które są
z małych miasteczek, oddalonych od WORD oraz tych specjalizujących się w szkoleniu osób starszych i niepełnosprawnych.
Jan Szumiał
Prezes SOSK Warszawa
Tekst zawiera wybrane wątki z opinii sformułowanej,
na prośbę Prezesa SOSK w Warszawie,
przez Pana Radosława Potraca
Nauczyciela Roku 2023,
pedagoga specjalnego, terapeuty, nauczyciela historii. WOS, WDŻ,
dotyczącej oceny tworzenia rankingów szkół na podstawie egzaminów.